Gaslighting is een vorm van langdurig psychologisch misbruik en manipulatie, met als doel het slachtoffer doelbewust en systematisch te laten twijfelen aan geheugen, perceptie, gezond verstand, de realiteit en je eigen waarneming. Op die manier wordt geprobeerd macht en controle over het slachtoffer te krijgen. Het begint vaak met hele kleine dingen die niet belangrijk lijken, maar wordt steeds heftiger en leidt uiteindelijk tot grote emotionele schade.
De term ‘gaslighting’ komt uit het toneelstuk Gas Light uit 1938. Hierin dimt een man opzettelijk het licht. Als zijn vrouw daarover begint, ontkent hij dat hij iets heeft veranderd. De vrouw gaat daardoor twijfelen aan haar eigen waarneming en haar geestelijke gezondheid.
Gaslighting heeft een aantal vaste kenmerken.
- Ontkennen van feiten. De dader ontkent en beweert dat het slachtoffer zich zaken verbeeldt. Bijvoorbeeld: de theepot staat niet op zijn vaste plek en het slachtoffer krijgt daar een verwijt over. Hij/zij heeft niets gedaan met de theepot, maar de dader zorgt ervoor dat je gaat denken dat dat wel zo is.
- Minimaliseren. De dader doet de gevoelens of zorgen van het slachtoffer af als overdreven: “Wat reageer jij gevoelig zeg.”
- Verwarring zaaien. De dader verstrekt bewust tegenstrijdige informatie om het slachtoffer in verwarring te brengen en te laten twijfelen aan het eigen geheugen.
- Schuld geven/isoleren. Als een dader iets doet, draait die de schuld altijd naar het slachtoffer. Het slachtoffer gaat uiteindelijk ook denken dat het haar/zijn schuld is. Daarnaast zorgt de dader actief dat het slachtoffer geïsoleerd raakt van familie en vrienden, en daarmee afhankelijker van de dader wordt.
Gaslighting kan ernstige emotionele en psychologische gevolgen voor het slachtoffer hebben, waaronder een laag zelfbeeld, depressie, angst en zelfs waanzin. Het is belangrijk om je bewust te zijn/te worden van de manipulatie en die te doorbreken, door steun te zoeken bij vrienden, familie of professionals in de GGZ.
Zit jij in deze situatie, twijfel je of herken je de situatie in jouw persoonlijke omgeving. En wil je daar advies over? Een van onze psychologen helpt je graag verder.
Bel met de receptie: 030 22 54 666.